جشن تکلیف چقدر در انجام آموزش‌های دینی اثر گذار است؟
تاریخ انتشار: ۷ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۴۰۵۱۵۱
جشن تکلیف یکی از لحظات ناب و سرنوشت‌ساز برای کودکان است که برای همیشه در ذهن آنها ثبت خواهد شد لذا برگزاری جشن تکلیف یکی از مسائل اعتقادی و عبادی مهمی است که والدین بیش‌ازپیش باید به آن توجه داشته باشند.
توجه و اهتمام به تربیت دینی کودکان و نوجوانان به‌قدری حائز اهمیت است که خداوند متعال در قرآن مجید به‌صراحت از آن یادکرده و می‌فرماید: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید! خود و خانواده خویش را از آتشی که هیزم آن، انسان‌ها و سنگ‌ها هستند، نگاه‌دارید.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
بیشتربخوانید
با این توصیه‌ها دخترانتان را به حجاب علاقه‌مند کنیدآیا ایجاد آمادگی در کودکان باید پیش از رسیدن به سن تکلیف باشد یا با شروع سن تکلیف، اعمال عبادی باید به آنها آموزش داده شود؟ برگزاری جشن تکلیف تا چه حد اهمیت دارد و برگزاری این جشن با چه شیوه‌ای تأثیر معنوی بیشتری در کودک خواهد داشت؟
دکتر زهره نصیری، روانشناس تربیتی به این سؤالات پاسخ می‌دهد.
کودک را نه به انجام تکالیف دینی اجبار کنید و نه رها!برخی معتقدند که کودک تا زمانی که تکلیف نشده باید کودکی کند و نیازی نیست کودک را مجبور به نماز خواندن، عزاداری یا بردن به مسجد و ... کرد. این دسته والدین معتقدند که فرزندان، خودشان پس از رسیدن به بلوغ و سن تکلیف، اعمال شرعی و رفتار‌های دیگر اخلاقی را یاد می‌گیرند؛ درباره درست یا غلط بودن این تفکر، دکتر نصیری توضیح می‌دهد: «ازآنجایی‌که تفکر بچه‌ها از ابتدای زندگی حسی- حرکتی و بعدازآن عینی-عملیاتی است، افراط و به اجبار بردن کودکان به‌خصوص زیر هفت سال به مراسم عزاداری و مستقیم آموزش دادن به او حتماً منجر به زدگی روانی خواهد شد و با این روش به‌هیچ‌عنوان ما موفق نخواهیم شد که بچه‌های متدینی تربیت کنیم.»
او ادامه می‌دهد: «اگر تدین برای ما مهم است و دوست داریم بچه‌های متدینی داشته باشیم اول باید بدانیم که آیا می‌خواهیم به فرزندانمان یک دین اجباری را آموزش دهیم یا دوست داریم کودکمان انتخاب، مشاهده و تحقیق کند و یک دین تحقیقی داشته باشد؟! این مسئله مهمی است که والدین باید به آن واقف باشند لذا اجبار در هیچ زمینه‌ای لازم نیست.»
آموزه‌های دینی را غیرمستقیم به کودکتان آموزش دهیدنصیری در خصوص روش‌های آشنایی کودکان با آموزه‌های دینی می‌گوید: «با توجه به عینی- عملیاتی بودن روش یادگیری در کودکان، مشاهده می‌تواند در آشنایی آنها با آموزه‌های دینی کمک‌کننده باشد، اما والدین باید به این نکته توجه داشته باشند که بردن کودکان به مراسم عزاداری پرهیجان باعث ترس و اضطراب در آنها می‌شود لذا به‌جای آموزش آموزه‌های دینی از این طریق و افراط و اجبار کودکان در بردن به مراسم‌های مذهبی، لازم است والدین حوزه معرفتی فرزندشان را به سمت آدم‌های خوب، قصه‌ها و فیلم‌های تأثیرگذار درباره آدم‌های بزرگ و متدین سوق دهند.»
این روانشناس در توصیه‌ای به والدین می‌گوید: «یادمان باشد به‌جای آموزش مستقیم دین به فرزندمان، ارزش‌های دین را به او یادآوری کنیم. والدین باید نشانه‌های یک مسلمان و متدین واقعی ازجمله متعهد بودن، مهربان بودن، مسئولیت‌پذیری، خوش‌اخلاقی، آزار نرساندن به دیگران و... را در غالب آموزش غیرمستقیم از طریق کتاب‌های داستان، انیمیشن و فیلم به کودکشان آموزش دهند. بنابراین، توجه به این مسئله ضروری است که آموزش مستقیم آموزه‌های دینی به کودکان خطاست و باعث می‌شود که بچه‌ها یک‌زمانی خیلی به مسائل دینی و اخلاقی پایبند باشند و یک‌زمانی متنفر از این‌ها.»
اهمیت و شیوه برگزاری جشن تکلیفعالمان و بزرگان دینی به جشن تکلیف و برگزاری این جشن توجه ویژه‌ای داشته‌اند؛ در این میان، عالم بزرگوار شیعه، سید بن طاووس به این امر مهم عنایت فراوان داشته است. ایشان در کتاب کشف المحجة آرزو می‌کند که اگر تا روز به تکلیف رسیدن فرزندش زنده ماند آن روز را عید محسوب دارد و ۱۵۰ دینار درراه خدا صدقه بدهد. (کشف المحجه، ص ٨٧.)
مقام معظم رهبری نیز در مراسم جشن تکلیف دختران دانش‌آموز، جشن تکلیف را جشن و عید واقعی دانستند و بابیانی ساده و شیوا، مسئولیت انسانِ مکلّف را این‌گونه بیان کردند: «معنای جشن تکلیف این است که شما دیگر بعدازاین، بچه نیستید، کودک نیستید، شما نوجوانید، مسئولیت‌پذیرید و در خانواده‌تان، در محیط مدرسه‌تان، در محیط‌های بازی با دوستان می‌توانید اثر بگذارید، شما می‌توانید دیگران را هم به راه راست راهنمایی کنید، هدایت کنید؛ این مسئولیتی است که بر عهده‌ی همه‌ی ما‌ها است. یک دخترِ تازه مکلّف شده‌ی مثلِ شما، پیش خدای متعال ازلحاظ تکلیف، با یک زن بزرگ‌سال یا با یک مرد مسن هیچ تفاوتی ندارد.»
با توجه به تأکید بزرگان دینی بر جشن تکلیف مشخص می‌شود که برگزاری این جشن در انجام تکالیف دینی اثرگذار است و باعث تفهیم به تکلیف رسیدن در کودکان می‌شود، اما متأسفانه برخی تصور می‌کنند جشن تکلیف هرچقدر مفصل‌تر و تجملاتی‌تر برگزار شود، اثرپذیری بیشتری خواهد داشت؛ دکتر نصیری در خصوص شیوه برگزاری این جشن می‌گوید: «ما اغلب توصیه می‌کنیم که وقتی کودک به یک‌درجه‌ای از رشد می‌رسد، چه رشد جنسی و چه رشد‌ها دیگر، والدین حتماً این‌ها را گرامی بدارند و یک جشن کوچکی بگیرند، زیرا این جشن می‌تواند بسیار تأثیرگذار باشد، اما در مورد نحوه برگزاری این جشن باید توجه داشت که این جشن‌ها باید با دقت بیشتری انجام شود. برخی تصور می‌کنند جشن هرچقدر مفصل‌تر باشد اثر بیشتری دارد درصورتی‌که ما وقتی از بچه‌ها سؤال می‌کنیم، جشن‌های خانوادگی را خیلی بیشتر دوست دارند.»
این روانشناس توصیه می‌کند: «برای جشن تکلیف کودک، یک جشن فردی و خصوصی برگزار کنید و یک جشن بزرگ‌تر اجتماعی. جشن فردی و خصوصی به این صورت که پدر یا مادر معنای رسیدن به تکلیف را برای کودک تبیین کنند و درنهایت به او حق انتخاب دهند. مطمئن باشید که حق انتخاب دادن به کودکان تمایل بچه‌ها را در پذیرش دین و انجام تکالیف عبادی بیشتر خواهد کرد.»
نصیری درباره علت برگزاری جشن فردی و اجتماعی می‌گوید: «فرق جشن فردی و اجتماعی ازاین‌جهت است که کودک یک‌چیز‌هایی را از خانواده آموزش می‌بیند و والدین وظیفه‌دارند احکام شرعی و آموزه‌های دینی را به فرزندشان آموزش دهند و در جشن اجتماعی، تشویق جامعه و اقوام و آشنایان نیز می‌تواند تأثیرگذار باشد، اما نیازی به تشریفاتی کردن این جشن نیست چراکه سادگی که در مفاهیم و اعتقادات دینی وجود دارد باید در عمل نیز به منصه ظهور برسد و کودک راه و رسم زندگی معنوی را نیز آموزش ببیند.»
رفتار والدین در آموزش‌های دینی قبل از بلوغ تأثیرگذار استنصیری رفتار والدین در آموزش‌های دینی قبل از بلوغ را بسیار تأثیرگذار می‌داند و می‌گوید: «والدین باید با عمل و کردارشان معیار‌های اخلاقی ازجمله راست‌گویی، عدالت، انصاف، خوش‌اخلاقی و ... را به فرزندشان آموزش دهند.»
او ادامه می‌دهد: «برقراری عدالت و برابری بین پدر و مادر و فرزند ازجمله مسائلی است که به‌طور مستقیم می‌تواند مسائل دینی را به کودک آموزش دهد، اما متأسفانه در خانواده‌های ما اغلب یا فرزندسالاری است یا پدری سالاری یا زن‌سالاری و هیچ عدالتی بین اعضای خانواده برقرار نیست. در این خانواده‌ها زمانی که بچه اظهارنظری می‌کند سریع نطق او را کور کرده و به او اجازه اظهارنظر نمی‌دهند. این درصورتی‌که یکی از نیاز‌های روانی کودک بیان احساس و خواسته است.»
نصیری می‌گوید: «کودکان باید مسائل دینی را با مشاهده از والدینشان یاد بگیرند. در این میان، لازم است والدین کودکان را با مفهوم خدا آشنا کنند. ازآنجاکه پدر و مادر نمونه‌ای از خداوند برای کودکان هستند نوع رابطه و دل‌بستگی ایمن بین آنها می‌تواند در ایمان بچه‌ها بسیار تأثیرگذار باشد؛ لذا ایمان و آشنایی کودک با مفهوم خدا از همان کودکی، زمانی که مادر به فرزندش شیر می‌دهد، شکل می‌گیرد.»
این روانشناس می‌گوید خیلی به دنبال باایمان کردن فرزندتان در سنین بالای هفت سال نباشید چراکه ایمان در زیر سنین ۶ سالگی در کودک شکل می‌گیرد لذا آمادگی برای انجام تکالیف عبادی باید قبل از رسیدن به سن بلوغ، و در زیر ۶ سالگی در کودک ایجاد شود: «شاید به‌صورت تقلیدی بتوانید برخی چیز‌ها را بعد از هفت‌سالگی به کودکتان آموزش دهید، اما دلسبتگی ایمن بین مادر و فرزند تا قبل از هفت‌سالگی باعث ایجاد امنیت در کودک می‌شود و امنیت و ثبات باعث ایمان خواهد شد. بنابراین، والدین قبل از هر چیزی باید فرزند پروری و ایجاد دل‌بستگی ایمن نسبت به فرزند را آموزش ببینند تا کودکشان این امنیت را احساس کند و ایمان واقعی داشته باشد.»
منبع: ایرنا
باشگاه خبرنگاران جوان وبگردی وبگردیمنبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: جشن تکلیف برگزاری این جشن آموزه های دینی انجام تکالیف برگزاری جشن جشن فردی جشن تکلیف بچه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۴۰۵۱۵۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
چند ترفند تربیتی کاربردی برای جلوگیری از لجبازی کودک
بچه‌ها به دلایل مختلفی بدرفتاری می‌کنند، اما شایع‌ترین دلیل آن بی حوصلگی و کسل شدن است. آنها متوجه می‌شوند که رفتارشان تأثیرگذار است، بخصوص اگر بتوانند با استفاده از آن به چیزی که می‌خواهند برسند. گاهی هم میل به قدرت داشتن، دلیل بدرفتاری‌های آنها است، چرا که این روشی است برای کودک تا بتواند تلاش کند و قدرت کنترل خود را اثبات کند. به همین دلیل مهم است که نحوه‌ی صحیح مدیریت این رفتار‌ها را بلد باشید.
به گزارش روزیاتو، راهکار‌هایی که در ادامه از آنها صحبت خواهیم زندگی شما به عنوان پدر و مادر را ساده‌تر خواهند کرد.
۱- با آرامش و خونسردی بیشتری با او برخورد کنیدبچهها اغلب از رفتار والدین خود تقلید می‌کنند، بنابراین باید با آموزش حفظ آرامش و خونسردی به فرزندتان، به رفتار او شکل دهید. اگر زمانی که شروع به جیغ و داد می‌کند، شما هم سرش فریاد بکشید، این رفتار برای عادی و طبیعی خواهد شد. بنابراین، به جای این کار، به او روش دیگری برای مدیریت احساساتش نشان دهید.
۲- به او حق انتخاب دهید تا بتوانید تصمیم بگیرد که دوست دارد چه کاری انجام دهدحق انتخاب دادن به کودک کمک می‌کند نیاز به قدرت داشتن و کنترل داشتن روی امور خود در او ارضا شود؛ بنابراین مثلاً اگر باید هم اسباب بازی هایش را جمع می‌کرد و هم دندان هایش را مسواک می‌زد، از او بپرسید که دوست دارد اول کدام را انجام دهد.
۳- همیشه تنقلات همراه خود داشته باشیدبدرفتاری کودک بسیاری از اوقات ناشی از گرسنگی او است، بنابراین اگر قرار بود با کودک تان بیرون بروید، با همراه داشتن تنقلات می‌توانید جلوی جیغ و داد کردنش را بگیرید و او را خوش خلق نگه دارید.
۴- او را از پیامد‌های منفی احتمالی کارهایش آگاه کنید«چون من می‌گویم!» پاسخ خوبی به کودکی نیست که می‌خواهد بداند چرا نباید کاری را انجام دهد. همیشه سعی کنید با فرزندتان صحبت کنید و برایش توضیح دهید که اگر بدرفتاری کند چه اتفاقی ممکن است و چرا نباید برخی کار‌ها را انجام دهد. او را از عواقبی که کارهایش ممکن است داشته باشند آگاه کنید تا بتواند یاد بگیرد و در آینده تصمیمات بهتری برای خود بگیرد.
۵- یک برنامه‌ی روزانه برایش تنظیم کنید و بابت عمل به آن به او جایزه دهیدبه فرزندتان کمک کنید که یک برنامه‌ی روزانه‌ی مناسب برای خود داشته باشد، مثلاً ممنوعیت تماشای تلویزیون از یک ساعت مشخص به بعد، کمک به شستن ظرف ها، مسواک زدن و رفتن به رختخواب در ساعتی مشخص؛ و اگر دوست دارید خلاق باشید، می‌توانید برای کل ماه برنامه تنظیم کنید و به فرزندتان بگویید که اگر تمام ماه (یا یک یا ۲ هفته) طبق برنامه عمل کند، می‌تواند به انتخاب خودش جایزه‌ای از شما بگیرد.
۶- تنبیه‌های معقولی برای قانون شکنی هایش تعیین کنیدبرای برخی بدرفتاری‌های کودک تان تنبیه‌های معقولی در نظر بگیرید. مثلاً اگر فرزندتان در برابر خوردن سبزیجات مقاومت کرد، به او اجازه‌ی خوردن تنقلات ندهید. یا اگر نمی‌خواست اسباب بازی هایش را جمع کند، اجازه ندهید بقیه‌ی روز را با آنها بازی کند. این شیوه برای کودکانی مناسب است که انجام برخی کار‌ها برایشان دشوار است. با این حال، از تعیین تنبیه‌های نامعقول خودداری کنید. مثلاً اگر نمی‌خواست غذایش را بخورد، او را مجبور به شستن لباس‌ها نکنید.
۷- حواسش را پرت کنیدبچهها گاهی به این دلیل بدرفتاری می‌کنند که احساس بی حوصلگی یا کسل شدن می‌کنند یا کار بهتری برای انجام دادن سراغ ندارند. به همین دلیل، اگر کاری برایش پیدا کنید، بخصوص چیزی که او سرگرم و درگیر کند، حواسش پرت چیز خوبی خواهد شد و دیگر بدرفتاری نخواهد کرد.
۸- از او درباره‌ی نظرش و و راه حل هایش برای مشکلات بپرسیدوقتی فرزندتان شروع به بدرفتاری می‌کند، از او بپرسید که آیا مشکلی دارد یا آیا چیزی اذیتش می‌کند. اگر مشکلی وجود داشت و کودک تان آن را با شما در میان گذاشت، وقت بگذارید و با او درباره‌ی آن صحبت کنید. از فرزندتان بپرسید که نظر و فکری دارد یا به عقیده‌ی او چظور می‌توان آن مشکل را برطرف کرد. اگر پاسخی نداشت، کمی به او کمک کنید، اما یادتان باشد که باید به او این احساس را دهید که این خود اوست که دارد مشکل را حل می‌کند و شما باید حامی و مشوق او باشید.
۹- احساساتش را بپذیرید و سعی کنید به او کمک کنیدبه جای اینکه به فرزندتان بگویید بچه‌ی بدی شده یا دارد بدرفتاری می‌کند، می‌توانید به او نشان دهید که او و احساسی که دارد را درک می‌کنید. از آنجایی که احساسات نقش مهمی در رفتار کودک دارند، همیشه پذیرای آنها باشید. مثلاً جمله‌ی ساده‌ای مانند این می‌تواند کمک زیادی به فرزندتان کند: «می فهمم که از اینکه امروز نمی‌توانیم برویم پارک ناراحت هستی، اما هوا خوب نیست».
اعلام محدودیت های ترافیکی پایان هفته در جاده های شمالی کشور